Archief van het Kartuizerklooster te Herne

XML
PDF
Archive

Name: Kartuizerklooster te Herne

Period: 1357-1801

Inventoried scope: 0,15 linear meters

Archive repository: State archives in Leuven

Heading : Abbeys, monasteries and commanderies

Inventory

Authors: /

Year of publication: 2016

Code of the inventory: 713

Archiefvormer

Het kartuizerklooster van Herne was de eerste instelling van deze orde in de Nederlanden. In 1314 verkreeg Willem III, heer van Edingen, van de bisschop van Kamerijk de toestemming een kluis te laten bouwen nabij de Onze-Lieve-Vrouwkapel te Herne. De eerste religieuzen waren afkomstig van de naburige kloosters van Valenciennes, Noyon en Saint-Omer. In de 15de eeuw kende de gemeenschap haar bloeiperiode. Het kloostercomplex werd uitgebreid en meerdere leden van het huis verwierven bekendheid als auteur, kopiist of geestelijk leider. Vanaf de 16de eeuw begon het verval zich echter geleidelijk aan in te zetten. De reden hiervoor lag in grote mate bij het vele oorlogsgeweld dat de instelling doorheen de vroegmoderne periode teisterde. Zo moesten de kartuizers in 1580 eerst hun toevlucht zoeken in hun refuge in Edingen, om vervolgens de wijk te nemen naar Bergen. Jozef II schafte de instelling in 1783 af. De gebouwen werden verkocht, met uitzondering van het bedehuis dat een tijdje als parochiekerk zou fungeren.

Archief

Heel wat archief van het kartuizerklooster van Herne, waaronder de oorkondenverzameling, ging verloren. Wat overbleef, raakte verspreid over verschillende bewaarplaatsen. De beheerders van de goederen van het klooster schijnen na de opheffing in 1783 de documenten niet te hebben overgedragen aan de centrale administratie. In de loop van de 19de eeuw wist het Rijksarchief toch enkele stukken te bemachtigen. Deze werden in 2001 van het Algemeen Rijksarchief naar het nieuwe Rijksarchief in Leuven overgebracht.

Voorwaarden voor de raadpleging

De archiefstukken zijn vrij raadpleegbaar.

Voorwaarden voor de reproductie

Voor de reproductie gelden de voorwaarden in tarieven van toepassing in het Rijksarchief.

Bestaan en bewaarplaats van kopieën

In het Algemeen Rijksarchief berusten in de microfilmverzameling onder nr. 1049 een kopie van het tweede deel van een cartularium dat wordt bewaard in het British Museum te Londen en onder nr. 1128 een kopie van een bundel documenten die zich in de Bibliothèque de l'Arsenal te Parijs bevinden.

Documenten met een verwante inhoud

In de Koninklijke Bibliotheek te Brussel bevindt zich in de handschriftenverzameling onder de nrs. 13753-13754 een 17de-eeuwse kopie van een kroniek van het klooster van de hand van Arnold Beeltrisens en Jan Ammonius. Onder de nrs. 21536-21540 bevindt zich een 15de-eeuws obituarium, met kopieën van oorkonden betreffende weldoeners. Nr. III 1344 bevat een biografische lijst van de priors van Herne.
Het British Museum te Londen bewaart, zoals hierboven reeds werd aangegeven, onder nr. 25056 van haar handschriftenverzameling het tweede deel van het cartularium van de kartuis.
De Bibliothèque de l'Arsenal in Parijs heeft in haar handschriftencollectie onder nr. 1124 een bundel documenten betreffende de instelling.
In het Rijksarchief van Bergen berusten documenten met betrekking tot heerlijke renten die de kartuizers van Herne bezaten te Gages (Henegouwen).
De stedelijke bibliotheek van Bergen bezit onder nr. 629-630 van haar handschriftenverzameling een kopie van de hierboven vermelde kroniek van Beeltrisens en Ammonius.
In het Aartsbisschoppelijk Archief te Mechelen bevindt zich een stuk met betrekking tot het klooster (zie VAN DE WIEL C., Inventaris van kloosterarchivalia in het Aartsbisschoppelijk Archief te Mechelen, Brussel, 2002, II, p. 524).
De verzameling 'Kaarten en Plannen, I', bewaard op het Algemeen Rijksarchief, bevat onder nr. 1023 en 1024 twee kaarten van respectievelijk het klooster en haar eigendommen.

Bibliografie

Voor de bibliografie van het kartuizerklooster van Herne zie:
DELVAUX H., Chartreuse de Hérinnes, in Monasticon Belge, IV, 1972, 1429-1456.
MURET, P., Kerkarchief van Brabant, deel II, Abdijen, priorijen en kartuizers (Algemeen Rijksarchief Gidsen 52), Brussel, 2001, 214-218.

Beschrijvingsbeheer

De inventaris van het bestand werd in 1929 door Alfred d'Hoop gepubliceerd: Inventaire général des archives ecclésiastiques du Brabant, IV, Couvents et prieurés - béguinages - commanderies, Brussel, 1929. Een aanvulling volgde in 1930: Inventaire général des archives ecclésiastiques du Brabant, V, Étranger - Supplément Général, Brussel, 1930. Het fonds kerkarchief Brabant werd met de oprichting van de nieuwe depots in Vlaams- en Waals-Brabant en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opgesplitst, waardoor het bestand van het kartuizerklooster van Herne in 2001 naar Leuven kwam. De oude inventaris van d'Hoop werd in 2014 door Estelle Grooters vertaald. Het geheel werd nog eens geredigeerd door Tom Bervoets, maar de inventaris is in de grond nog altijd steeds die van d'Hoop. De beschrijvingen van de ABA komen uit de inventaris van d'Hoop, het Monasticon Belge en uit de gids van Philippe Muret.

Lijst van priors

Robertus (1314)
Johannes van Meldert (1317)
Johannes Adam
Johannes van Bouchout (1328-1332/1333)
Salomon
Johannes van Maldegem
Henricus
Simon (1343-1347)
Johannes van Hondschote
Jacobus (1358-1360)
Petrus Naghel (1366/1369-1373)
Jacobus van Liedekerke (1377-1380)
Lambertus van Hoekelen (1381-1385)
Petrus van Pruisen (1385)
Johannes Hoste (1390)
Bartholomeus Clautier (1398)
Robertus van Gent (1398-1402)
Henricus Nullen (1402-1409)
Albertus de Loze (1409-1411)
Johannes van Atrecht (1411-1430)
Johannes de Montignies (1430-1435)
Gerardus Naghel (1435-1437)
Laurentius van Musschezele (1437-1445)
Henricus van Loen (1445-1456)
Arnoldus Kaerman (1456-1481)
Jacobus van Borselen (1481-1482)
Gasparus vander Stoct (1482-1495)
Johannes van Etterbeke (1495-1500)
Carolus Serraes (1500-1532)
Judocus Herbos (1532-1533)
Sebastianus Peeters (1533-1546)
Johannes van Asse (1546-1549)
Martinus de Beir (1549-1556)
Arnoldus vander Linden (1556-1557)
Nicolaas le Cauchie (1557-1559)
Livinus vander Haghen, alias 'Dumens' (1559-1566)
Johannes Baerdt (1566-1567)
Andreas Loots (1567-1570)
Nicolaas Huart (1570-1577)
Judocus de Moor (1577-1580)
Adrianus van Dorpe (1580-1609)
Robertus van Belle (1610-1614)
Hieronymus de Wijdt (1614-1616)
Michael Jensema (1617-1621)
Franciscus Schotte (1621-1625)
Petrus Daems (1625-1629)
Laurentius Serjants (1629-1642)
Adrianus Buyckx (1642-1654)
Petrus Antonius van Pecque (1654-1658)
Balthazar de Wolf (1658-1669)
Henricus Petit (1669-1677)
Melchior Pletinckx (1677-1691)
Henricus Raeymaeckers (1692-1694)
Franciscus Bodart (1694-1696)
Willebrordus Bueckenbergh (1696-1699)
Josephus Engelgraven (1699-1714)
Hugo van Lippeloo (1714-1728)
Josephus van Craenenbroeck (1728-1733)
Bruno Hermans (1733-1734)
Henricus Geelen (1734-1735)
Josephus van Craenenbroeck (1735-1745)
Amandus Serraes (1745-1752)
Bruno Pede (1752-1765)
Franciscus vanden Herreweghen (1765-1783)

14206Biografische lijst van de priors van het klooster. 1313-1747.
14206 /2Fotokopie van het tweede deel van het cartularium. [20ste eeuw].
14206 /3Fotokopieën van diverse stukken betreffende de kartuis. [20ste eeuw].
14206 /4Kopie van een los blad uit het cartularium. [s.d.].
14206 /5Eerste deel van het cartularium. 1212-1436.
14206 /6'Capitula generalia Carthusiae'. 1416-1442.
-Cartularium. [15de eeuw].
-Kroniek. [17de eeuw].