Archiefvormer

Na twee vruchteloze pogingen werd de norbertijnerabdij van Grimbergen uiteindelijk in 1127 gesticht door Arnold en Gerard, zonen van Walter Berthout. Aanvankelijk kende de instelling ook een vrouwelijke gemeenschap, die aan de basis lag van de priorij van Nieuwenrode (ca. 1139), maar deze verdween op het einde van de 13de eeuw. De religieuzen hielden zich vooral bezig met de ontginning van landbouwgronden en waren actief in de zielzorg in de naburige parochies, met name in Strombeek, Meise, Sint-Brixius-Rode, Oppem, Wemmel, Ramsdonk, Neder-over-Heembeek, Relegem, Berchem,...

De abdij werd al snel begiftigd met talrijke privileges en prerogatieven die werden bevestigd door verschillende pausen zoals Eugenius III (1147) en Alexander III (1179). Mede hierdoor wist ze een uitgebreid patrimonium uit te bouwen. Ten tijde van de Opstand ging hier veel van verloren. Ook het abdijencomplex zelf werd in 1579 bijna volledig verwoest. Vanaf de tweede helft van de 17de eeuw zou Grimbergen echter een economische heropleving kennen. Die maakte dat de jaarlijkse inkomsten van de instelling in 1787 37262 gulden bedroegen. Hiertegenover stonden 37205 gulden aan uitgaven. De abdij bezat op dat moment pachthoven in Marcq (bij Edingen), Puurs, Ruisbroek, Hellegat, Niel, Keerbergen,...Haar landerijen strekten zich uit over Beigem, Bever, Borgt (Grimbergen), Brussegem, Kapelle-op-den-Bos, Elewijt, Eppegem, Grimbergen, Haren, Heist-op-den-Berg, Hombeek, Humbeek, Imde, Keerbergen, Londerzeel, Machelen, Merchtem, Meise, Nieuwrode, Opwijk, Rijmenam, Zemst, Sterrebeek, Strombeek, Wemmel, Wolvertem,... De religieuzen bezaten tiendrechten in Grimbergen, Meise, Keerbergen en Beersel, goed voor een opbrengst van 10346 gulden/jaar. Ze beschikten over refuges in Mechelen en Brussel. In deze laatste stad bezaten ze daarnaast ook verschillende huizen in de buurt van het park. Aan de vooravond van de Franse Revolutie telde de gemeenschap 48 religieuzen, waarvan er 20 actief waren in de zielzorg. Begin 1796 werd de abdij onder sekwester geplaatst en op 8 november van datzelfde jaar afgeschaft. Niet veel later werden de gebouwen, net als de bijhorende goederen, openbaar verkocht. De bibliotheek en het archief van de gemeenschap bleven echter geconfisqueerd. Pas in 1834 zou de Grimbergse communauteit een doorstart kennen in het heropgebouwde abdijcomplex.