Inventaris van het archief van de Sint-Pietersparochie te Outrijve

XML
PDF
Archive

Name: Sint-Pietersparochie Outrijve

Period: 1615-1987

Inventoried scope: 2 linear meters

Archive repository: State archives in Kortrijk

Heading : Parishes, church councils and Holy Spirit Tables

Inventory

Authors: H. Callewier

Year of publication: 2012

Code of the inventory: 25/69

Archiefvormer

Naam

Sint-Pietersparochie te Outrijve

Geschiedenis

De oudste vermelding van Outrijve dateert uit 963. In dat jaar bevestigde de Franse koning Lotharius I de Gentse Sint-Pietersabdij in het bezit van haar goederen. (1) Daartoe behoorde ook de "terram in Alta ripa cum ecclesia". In 1038 (door koning Hendrik I) en in 1111 (door de bisschop van Doornik-Noyon) werd het bezit van de Sint-Pietersabdij bevestigd. Het patronaat van de kerk van Outrijve was dus in handen van de Sint-Pietersabdij, wat meteen ook de naam van de patroonheilige van de parochie verklaart. Outrijve maakte tot 1801 deel uit van de dekenij Helkijn van het bisdom Doornik. Van 1801 tot 1834 behoorde de parochie tot het bisdom Gent, daarna tot het bisdom Brugge. Van 1803 tot 1839 viel Outrijve onder de dekenij Kortrijk, vervolgens onder de dekenij Avelgem.
De tienden van Outrijve werden verdeeld onder meerdere personen en instellingen. Het grote tiend kwam toe aan de Oude priesters van Doornik, (2)de pastoor van Outrijve en het kapittel van Doornik. Ze hadden respectievelijk recht op de tweede, derde en vierde schoof. De novale tienden werden door de pastoor verpacht aan de tiendheffers, en de kerkfabriek bezat het Sint-Pieterstiend.
Het kerkgebouw van Outrijve wordt al in 963 vermeld. Dit kerkje werd in de 13de eeuw vervangen door een nieuw gebouw. De kerk en de parochie kregen het eind 16de eeuw zwaar te verduren tijdens de Opstand. Nabij de kerk werd in 1579 een vesting gebouwd door de geuzen, die de hertog van Parma in 1582 liet slopen. Het kerkinterieur ging in die periode wellicht volledig verloren. In 1618 werd de kerk hersteld en uitgebreid met een zuidbeuk. Ook in de 17de en de 18de eeuw liet de oorlog zijn sporen na in Outrijve, met herhaaldelijke plunderingen door troepen die in de omgeving waren gelegerd. In 1788 werd aan de kerk een noordbeuk bijgebouwd. In 1860 werd de toren door bliksem getroffen. In 1908 werden het dak en de torenspits hersteld. Tot het kunstbezit van de kerk behoort een schilderij van Cornelius Schut en Daniël Seghers. Het werd in 1862 geschonken door A. Vandenpeereboom. (3) Sedert 1996 behoort Outrijve tot de federatie Avelgem. Tot 2011 had Outrijve nog een eigen verantwoordelijke priester. Sindsdien treedt de deken van Avelgem op als pastoor-moderator van de parochie.

Archief

Geschiedenis

Het parochiearchief is erg onvolledig bewaard gebleven, zeker voor wat het Ancien Regime betreft. De verklaring hiervoor is de woelige geschiedenis van Outrijve. Zo werden in 1694, tijdens de Negenjarige oorlog, de kerk en het kasteel leeggeroofd. Ook het archief verdween toen grotendeels. (4) In 1780 werden de parochieregisters naar de Raad van Vlaanderen in Gent gestuurd. Uit een lijstje dat naar aanleiding daarvan werd opgemaakt, leren we dat het oudste register met de doopsels, huwelijken en begrafenissen van 1663 tot 1694 liep, met enkele hiaten. Het was toen al in zeer slechte staat: "in desen register isser nauwelijks een bladt geheel ter oorsaek van den ouderdom". (5). Het bleef niet bewaard Volgens pastoor Jules Van Gheluwe (1931-1936) ging veel archief verloren in 1918, ook het archief van de armentafel. Dat lijkt echter enigszins overdreven. In 1914 werd namelijk een beperkte inventaris van de registers in het archief opgemaakt. De meeste daarvan zijn nu nog bewaard. De kerkrekeningen uit de periode 1806-1914 zijn wel verloren gegaan. (6) Stukken uit de 17de en de 18de eeuw die Wereldoorlog I overleefd hadden en vermeld worden in inventarisnr. 68, komen nu niet meer voor in het archief. Ook later in de 20ste eeuw is dus archief verloren gegaan. De Tweede Wereldoorlog had wellicht relatief weinig gevolgen voor het archief. Pastoor Jules Rommelare verborg op 18 mei 1940 een gedeelte van het kerkarchief in de wijnkelder (o.a. parochieregisters en fundatieregisters). (7)Dit kon niet verhinderen dat Engelse soldaten de registers van het Sint-Pietersgenootschap scheurden. (8)In 1944 werd een nieuwe inventaris opgemaakt. Het vermelde rekeningboek uit 1787 is niet bewaard gebleven. Volgens een inspectierapport uit 1964 was er toen op de pastorie zo goed als geen oud archief aanwezig. (9)Bij de inspectie in 2012 door de auteur van deze inventaris bleek dat belangrijke en nog steeds lopende reeksen, zoals de begrotingen, rekeningen en bewijsstukken, integraal ontbreken. Deze moeten dus recent verloren zijn gegaan, of worden nog bij particuliere leden van de kerkfabriek bewaard. Op initiatief van de deken werd het parochiearchief van Outrijve in 2012 overgebracht naar de pastorie van Kerkhove, waar het samen met de archieven van de andere Avelgemse parochies bewaard wordt.

Verwerving

Op 3 november 1964 werd een beperkt aantal stukken uit het Ancien Regime in bewaring gegeven. Op 19 juni 2012 werd het nog overgebleven archief, ouder dan 50 jaar, in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Kortrijk.

Inhoud

Het oud archief is erg beperkt en heeft bijna uitsluitend betrekking op het goederenbeheer. Het moderne archief is meer gevarieerd. Belangrijke reeksen in dit gedeelte zijn de parochieregisters, de huwelijksdossiers, de dagboeken van de goddelijke diensten en de broederschapsregisters. Bijzonder interessant is het "Liber memorialis", waarin de geschiedenis van de parochie werd bijgehouden.

Taal en schrift van de documenten

Het merendeel van de bescheiden is opgesteld in het Nederlands of het Frans. Een aantal documenten, zoals een gedeelte van de briefwisseling met het bisdom, is in het Latijn.

Ordening

Het gebruikte archiefschema is gebaseerd op het modelschema van het Rijksarchief voor parochiearchieven in De Keyzer W., Minke A., Van der Eycken M. en Van Laere R., Richtlijnen en aanbevelingen voor het beheer van het archief van de kerkfabriek en van andere parochiearchieven (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Miscellanea Archivistica. Studia, 96), Brussel, 1997, p. 90-98. Omwille van het beperkt aantal stukken uit het Ancien Regime werd geen onderscheid gemaakt tussen de periode voor en na 1802/1809.
Uit het gedeelte archief dat al vóór 2012 aanwezig was in het Rijksarchief te Kortrijk, werd het vroegere nummer 7 overgebracht naar het archief van de heerlijkheid Outrijve, bewaard in het Rijksarchief te Kortrijk in het gemeentearchief van Outrijve, nr. 41. Het betreft een register met de ontvangsten van ommestellingen (1644-1651). Ook een brief uit 1677 aan de baljuw, burgemeester en schepenen van Outrijve over een levering van hooi, werd overgebracht naar dit archief, nr. 42.
Een tarieflijst van de kerk van Heestert, aangetroffen tussen het parochiearchief dat in 2012 in bewaring werd gegeven, is overgebracht naar het archief van de O.-L.-Vrouw Hemelvaartparochie te Heestert, nr. 121.

Voorwaarden voor de raadpleging

De bestanddelen zijn raadpleegbaar en openbaar na 30 jaar, met uitzondering van de huwelijksdossiers en bijhorende stukken (inventarisnrs. 93-111), die pas na 100 jaar ter inzage worden gegeven. Deze dossiers kunnen privacygevoelige gegevens bevatten.

Voorwaarden voor de reproductie

Voor de reproductie gelden de regels van toepassing in het Rijksarchief.

Toegangen

Deze inventaris vervangt de oudere toegang van WARLOP E., Inventarissen van archieven van kerkfabrieken (Rijksarchief te Kortrijk. Inventarissen, 3), Kortrijk, 1969, p. 92, toegang nr. 25/43, waarin alleen het in 1964 verworven archiefgedeelte beschreven was, aangevuld met een stuk uit de Verzameling Aanwinsten. De stukken uit deze toegang werden geïntegreerd in de nieuwe inventaris. In de concordantielijst is terug te vinden welke nummers overeenkomen met de oude.

Documenten met een verwante inhoud

De parochieregisters van Outrijve tot en met 1798 (1801) worden bewaard in de Verzameling 'Parochieregisters' van het Rijksarchief te Beveren. Ze zijn ook op microfilm en digitaal raadpleegbaar in de leeszaal van het Rijksarchief te Kortrijk. Het gaat om de volgende bestanddelen:
1. Dopen, 1721-1756; Huwelijken, 1721-1756; Begrafenissen, 1711-1755.
2. Dopen, Huwelijken, en Begrafenissen, 1756-1769.
3. Dopen, Huwelijken en Begrafenissen, 1769-1783. Dit register bevat ook lijsten van vormelingen (1768 en 1781).
4. Dopen, Huwelijken en Begrafenissen, 1784-1796.
5. Dopen, 1797-1798, 1801; Huwelijken, 1797-1798, 1801; Begrafenissen, 1797-1798. Dit register bevat ook akten van de Burgerlijke Stand uit de jaren VII-XIV.

Daarnaast bleven ook uittreksels uit de parochieregisters van de jaren 1662-1663 bewaard.
In het stadsarchief van Oudenaarde (nr. 905) worden (dubbels van) de parochieregisters van Outrijve bewaard (1611-1794). (10)Ze zijn ook op microfilm raadpleegbaar in de leeszaal van het Rijksarchief te Kortrijk.
In het archief van het bisdom Brugge worden in de reeks F, nr. 283, documenten bewaard die verband houden met de kerk van Outrijve (1715-1803).
In het Rijksarchief te Brugge worden in het "Nieuw Kerkarchief. Bisdom Brugge, 19de-20ste eeuw", de begrotingen en rekeningen uit de periode 1833-1950 bewaard (nrs. 161, 270-495). Het betreft wellicht de dubbels die naar de provincie werden opgestuurd.
In het Rijksarchief te Kortrijk zijn in de Verzameling Bruine pakken, reeks II (schepenbanken), nr. 11, bewijsstukken bij de kerkrekening (1779-1780) terug te vinden.
In het gemeentearchief van Outrijve, bewaard in het Rijksarchief te Kortrijk, worden rekeningen en bewijsstukken van de dis (1715-1784) (11) en van de kerk (1765-1785) bewaard. Het voorlopig nog niet geïnventariseerde gedeelte van het gemeentearchief van Outrijve bevat ook 19de-eeuwse rekeningen en begrotingen van de kerkfabriek.

Bibliografie

BIERRE H., Autryve, zijn gewezen kasteel en zijne kerk, Torhout, 1982. (oorspronkelijke uitgave 1872, anastatische herdruk)
DE GUNSCH A. en DE LEEUW S. m.m.v. CALLENS T., Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. Inventaris van het bouwkundig erfgoed. Provincie West-Vlaanderen. Gemeente Avelgem. Deelgemeenten Avelgem, Bossuit, Kerkhove, Outrijve en Waarmaarde, Brussel, 2005.
DESPRIET P., De Zuidwestvlaamse parochiekerken, 3 dln., Kortrijk, 1984.
LUYSSAERT J., Toponymie van Bossuit, Moen en Outrijve tot 1650, Oudenaarde, 1968.
SEYNAEVE E., Genealogisch vademecum van Outrijve. Deel 1, Roeselare, 2007.
SLOSSE L., Outrijve, in Rond Kortrijk, I, Handzame, 1977, p. 17-24. (oorspronkelijke uitgave 1898-1903, anastatische herdruk)
TANGHE G.F., Parochieboek van Autryve, in Parochieboeken X:Parochieboek van Autryve, Bisseghem, Heule, Ootegem, Sweveghem, Tieghem, Aalbeke, Anseghem, Handzame, 1976. (oorspronkelijke uitgave 1858, herdruk)
WITDOUCK R., Bijdragen tot de geschiedenis van het dekanaat Avelgem, Avelgem, 1989.

Beschrijvingsbeheer

De ordening en de beschrijving werden verzorgd door Hendrik Callewier.


Lijst van pastoors

Jan Vanden Berghe (...-1446) (12) Willem Van den Hove (1446-...)
Jan Rufins (...-1448)
Jan Stekere (1448-...)
Dierman (1548)
Jan Van Wynghene (1573)
Jan De Tollenaere (1589-1590)
Laureins Salys (1593-1599 en 1602-1611)
Otto Eghels (1599-1601)
Joris Carpentier (1615-1627)
Jacob Wulleneus (1627-1662)
Gillis De Visschere (1662-1678)
Theodoor Van Roostere (1678-1694)
Pieter Bouttens (1695-1711)
Petrus Franciscus de Lohen (1714-1739)
Jakobus Franciscus Josephus Dele Mazure (1739-1767)
Joannes Bernardus Josephus Nolf (1768-1779)
Petrus Ludovicus Reynaert (1779-1819)
Joannes Baptista Deconinck (1819-1820)
Eduard Leynaert (1820-1822)
Bernardus Plantson (1823-1847)
Raymund Leonard Van Hecke (1847-1861)
Joseph Feys (1861-1866)
Pieter Jacobus Foulon (1866-1871)
Karel Lodewijk Foulon (1871-1874)
Constantijn Everaert (1874-1903)
Eudor Verlende (1903-1907)
Gustave Aloysius Vanden Dries (1907-1926)
Camille Cyrille Lourdault (1926-1931)
Jules Van Gheluwe (1931-1936)
Jules Rommelare (1936-1943)
Karel Lodewijk Suykers (1943-1946)
Maurice Allegaert (1946-1952)
Adolf Spruytte (1952-1958)
Leopold Verkinderen (1958-1964)
Jozef Vereecke (1964-1970)
Omer De Baere (1970-1974)
Gilbert Lavaert (1974-1985)
Maurits Waegebaert (1985-1996)
Marc Vanderschelden (1996-2000)
Wim Seynaeve (2001-2011)

Concordans

Concordans
1Diverse nota's over de kerk en haar geschiedenis. [20ste eeuw].1 omslag
Sint-Pietersparochie te Outrijve Armentafel van Outrijve ['dis'] Schepenbank en dorpsbestuur Outrijve ['parochie']