Name: Kerk Gijzegem
Period: 1623-1828
Inventoried scope: 1,86 linear meters
Archive repository: State archives in Ghent
Heading : Parishes, church councils and Holy Spirit Tables
Authors: Bax, Myrte — Marechal, Griet
Year of publication: 2023
Code of the inventory: PAR628
Kerkfabriek en parochie Sint-Martinus te Gijzegem
De Sint-Maartenskerk van Gijzegem bestond al zeker in de 14de eeuw: op dat moment wordt ze vermeld in de parochielijsten. (1) Tussen 1597 en 1617 gebeurden er herstellingswerken aan de kerk na beschadigingen tijdens de godsdiensttroebelen. (2) In de tweede helft van de achttiende eeuw was de kerk zo bouwvallig dat beslist werd om over te gaan tot de bouw van een nieuwe kerk. Ze werd ingewijd in 1774 en had naast het hoofdaltaar nog twee zijaltaren, gewijd aan Sint-Rochus en aan Onze-Lieve-Vrouw. Er was een tijdlang een kapelanie van Onze-Lieve-Vrouw in de kerk en in 1816 werd er de broederschap van het Heilig Hart van Jezus gesticht. (3)
Gijzegem viel tot 1559 onder het bisdom Kamerijk, tussen 1559 en 1801 onder het aartsbisdom Mechelen en sinds 1801 onder het bisdom Gent. De parochie ressorteert onder het dekenaat Aalst.
Het archief werd op 25 september 1968 gedeponeerd bij het Rijksarchief. Van 1994 tot 2023 werd het archief uitgeleend aan het Stadsarchief van Aalst, waarna het terugkeerde naar het Rijksarchief van Gent.
Het archief is onderverdeeld in 4 grote delen. Onder I. Pastoraal bevinden zich diverse stukken met betrekking tot de pastoors en de pastorie van de parochie. II. Kerk herbergt een reeks rekeningen, maar ook stukken met betrekking tot bezit en kerk- en armenmeesters. Ook de meerderheid van de stukken onder IV. Armentafel zijn rekeningen. Deel III. bevat archiefstukken van kapellen en broederschappen.
Het merendeel van de archiefbescheiden is in een eigentijdse hand in het Nederlands, Frans of Latijn opgesteld.
De ordening van de vroegere inventaris werd behouden.
De raadpleging is vrij, mits voorbehoud omwille van de materiële toestand van de documenten.
Voor de reproductie van archiefstukken gelden de voorwaarden en tarieven van toepassing in het Rijksarchief.
Deze inventaris is de omzetting van de vroegere inventaris naar het actuele sjabloon voor inventarissen van het Rijksarchief.
BIEBAUT E., De restauratie van het religieus kunstpatrimonium van de Sint-Martinuskerk van Gijzegem, in Heemkundige Kring Denderland, 2008, VI, 4, 149-152.
BIEBAUT E., De Sint-Martinuskerk van Gijzegem, in Heemkundige Kring Denderland Hofstade-Gijzegem, 2009, VII, 4, 147-154.
BIEBAUT E., Het hoofdaltaar van de Sint-Martinuskerk van Gijzegem, in Heemkundige Kring Denderland, 2010, VIII, 2, 41-46.
BUTS H., Geheugensteuntjes in de parochieregisters van Gijzegem, in Dender-stam, 2009, XXIX, 2, 43.
DE BROUWER, J., Bijdrage tot de geschiedenis van het godsdienstig leven en de kerkelijke instellingen in het Land van Aalst tussen 1550 en 1621, in Het Land van Aalst, 1960, XII, 4, 198-227, 5, 229-262, 6, 277-332, 1961, XIII, 1, 1-13, 2, 57-97, 3, 142-165, 4, 169-213, 5, 217-268.
DE POTTER F. en BROECKAERT J., Arrondissement Aalst (Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, 5), dl. 2, Gent, 1900.
DE WILDE G., Uit het kerkelijk archief van Gijzegem, in Ledenblad van de Heemkundige Kring Denderland Hofstade-Gijzegem, 2005, III, 1, 22.
De originele inventaris werd anno 2023 door Myrte Bax omgezet in het sjabloon voor inventarisatie van het Rijksarchief in het kader van een stage binnen de opleiding historische taal- en letterkunde aan de UGent. De bestandscontrole werd uitgevoerd door archivaris Joke Verfaillie.
| 1 | Aartsbisschoppelijke toestemming voor de unie van de kapelanie van Onze-Lieve-Vrouw met de pastorie van Gijzegem. 1781. | 1 stuk | |||||||
| 2 | Testament van Anthonius Bolle, oud-pastoor van Gijzegem, t.v.v. de armentafel. Origineel en kopie. 1667. | 2 katernen | |||||||
| 3 | Stukken betreffende stichtingen door pastoor Reinders, landdeken van Aalst, waaronder een beurs te Leuven. 1744-1783. | 1 omslag | |||||||
| 4 | Rentebrief ten laste van pastoor Reinders. 1742. | 1 katern | |||||||
| 5 | Stukken betreffende de amortisatie van de pastorie. 1754-1756. | 1 omslag | |||||||
| 6 | Handboek van de goederen der pastorie, begonnen door pastoor B. van der Vorst en voortgezet door pastoor Reinders. 1726-1752. | 1 deel | |||||||
| 7 | Handboekje van de pastoor met notities over de goederen en rekeningen van de kerk en armen, en over de inrichting van de kerk. 1766-1795. | 1 deel | |||||||
| 8 | Rentebrief t.v.v. de pastorie. 1742. | 1 katern | |||||||
| 9 | Verzoeken en toelatingen om pastorale bezittingen te verkopen met het oog op de heropbouw van de kerk, met verantwoording en bijhorende aantekeningen. 1771-1793. | 1 omslag | |||||||