Inhoud

Deze inventaris heeft betrekking op het archief van de gerechtelijke politie bij het parket van Gent. De oudste documenten dateren uit de beginjaren van de brigade en de recentste stukken gaan tot 2001, het jaar waarin de GPP ingevolge de politiehervorming werd opgeheven en overgeheveld naar de federale politie. Tot aan de oprichting van de brigade te Aalst in 1967 heeft het archief betrekking op de hele provincie Oost-Vlaanderen. Daarna is het beperkt tot het gerechtelijk arrondissement Gent.
De voornaamste archiefreeksen in dit bestand zijn: omzendbrieven en dienstorders, de notulen van het regelingscomité van de GPP (1927-1965), de documentatie van de hoofdcommissaris Georges Van der Auwermeulen (1934-1971), de algemene documentatie met betrekking tot de gerechtelijke politie (code D300), de oudste personeelsdossiers van de Gentse brigade, stukken betreffende de hervorming van de GPP in de jaren 1990, periodieke verslagen van de Staatsveiligheid (1960-1984), de 'politiek' geladen dossiers van de Dienst Algemene Inlichtingen (1946-jaren 1970), een kleine selectie onderzoeksdossiers in verband met gemeenrecht en de toegang op de onderzoeksdossiers in de vorm van numerieke repertoria en een uitgebreid steekkaartsysteem. Daarnaast zijn ook de archieven van de gerechtelijke politie bij het parket-generaal van Gent (1943-1944) en bij het krijgsauditoraat van Gent (1944-1946) nagenoeg integraal bewaard en in deze inventaris opgenomen. Op een aantal van deze reeksen en deelarchieven gaan we iets dieper in.
Documentatie Van der Auwermeulen.
De documentatie van hoofdcommissaris Georges Van der Auwermeulen start midden jaren 1930, toen hij nog gerechtelijk agent-inspecteur was, en stopt op het moment van zijn opruststelling in 1971. Op een bepaald moment is de reeks herordend. De eerste dossiers waren op onderwerp geordend, later zijn de dossiers numeriek geordend vanaf 1. Bij de herordening zijn bepaalde dossierkaften hergebruikt. Het dossiernummer staat rechtsboven op de voorkant van elk kaft. Achteraan op de kaft staat regelmatig het onderwerp (in het Frans) geschreven, maar dat correspondeert niet altijd met de inhoud van het dossier.
Op deze documentatie heeft ongetwijfeld een toegang bestaan aangezien op elk dossierkaft vooraan enkel een nummer staat, zonder een titel of onderwerpsaanduiding. Die toegang hebben we niet gevonden en dus hebben we elk dossier apart beschreven.
In dit documentatiestelsel komt hetzelfde onderwerp soms meermaals voor, wat wijst op de feilbaarheid van het systeem. Zeer waarschijnlijk heeft Van der Auwermeulen dit documentatiestelsel steeds persoonlijk bijgehouden. Na zijn pensionering is de documentatie niet verder aangevuld.
Van der Auwermeulen was lesgever aan de provinciale school van Oost-Vlaanderen voor kandidaat-politieofficieren en docent aan de School voor Criminologie en Criminalistiek in Brussel. Hij publiceerde regelmatig artikels over wetgeving en de interpretatie ervan. In deze documentatie zijn vaak handgeschreven of getypte notities, cursussen en drukproeven van artikels van zijn hand te vinden. Daarnaast bevat ze doorgaans omzendbrieven van de procureur-generaal, de procureur des Konings of de commissaris-generaal, doorslagen van wetten en besluiten, dienstorders en persknipsels. In de dossiers zit soms persoonlijk archief: uitnodigingen voor feestvieringen of briefwisseling met zijn hiërarchische oversten over het niet goedkeuren van een kostenstaat, een tuchtonderzoek of een misgelopen promotie. Bepaalde dossiers zijn heel rijk en uitgebreid, andere bevatten niet meer dan een krantenknipsel.
Documentatie D-klassement.
De gerechtelijke politie hield een algemene documentatie bij, geordend volgens de alfanumerieke code van de documentatie van het parket-generaal van Gent. Op enkele uitzonderingen na zijn enkel de dossiers met code D300 geselecteerd voor bewaring en in deze inventaris opgenomen. D300 staat voor 'gerechtelijke politie bij het parket'. De dossiers gaan terug tot de beginjaren van de GPP en lopen tot de opheffing ervan in 2000. Ze hebben betrekking op de werking en organisatie van de gerechtelijke politie van Gent, maar bieden ook een kijk op de relaties met de andere brigades in het ressort van het hof van beroep Gent en de totstandkoming van de brigades van Aalst en Kortrijk.
Rapporten van de Staatsveiligheid.
Het betreft hier rapporten die periodiek door de diensten van de Veiligheid van de Staat ter informatie aan een beperkt aantal instanties bij de uitvoerende en gerechtelijke macht werden overgemaakt. De instanties die deze rapporten toegestuurd kregen, kunnen geïdentificeerd worden aan de hand van een nummer dat op de kaft van elk rapport en op elke pagina is aangebracht. De gerechtelijke politie bij het parket van de procureur des Konings van Gent had aanvankelijk nummer 74, nadien nummer 29. De rapporten dragen meestal het opschrift 'geheim' of 'vertrouwelijk' en bevatten uitgebreide informatie over staatsgevaarlijke groeperingen en personen of over feiten en gebeurtenissen die bijzondere aandacht vroegen (betogingen, meetings, verspreiding van subversieve geschriften, e.d.m.).
Documentatiedossiers Dienst Algemene Inlichtingen (D.A.I.).
Het gaat om twee reeksen dossiers, die lopen van kort na de Tweede Wereldoorlog tot de jaren 1970. Ze bevatten geheime of vertrouwelijke inlichtingen met betrekking tot politieke aangelegenheden, de in- en uitwendige veiligheid van de staat, subversieve activiteiten en groeperingen, betogingen, meetings en manifestaties, de uitgifte van tijdschriften... en zijn vaak aangevuld met persknipsels. De dossiers van de eerste reeks zijn herkenbaar via het (aanvankelijk rood, later zwart) handgeschreven nummer dat wordt voorafgegaan door de letters D.A.I. Vanaf dossier 259 is enkel nog het nummer vermeld. Naast de dossiers met een D.A.I.-nummer is er een reeks dossiers inzake politiek geladen onderwerpen met een zwart, getypt nummer. Bij heel wat dossiers veranderde het dossiernummer doorheen de tijd (soms tot driemaal toe). Regelmatig werden ook dossiers samengevoegd, wat de vele hiaten in de reeks verklaart.
Onderzoeksdossiers gemeen recht.
De meeste onderzoeksdossiers zijn vernietigd (47). De dossiers die zijn bewaard gebleven en in deze inventaris zijn opgenomen, hebben betrekking op misdaden (moord en doodslag), zware wanbedrijven (brandkastkraken, diefstal, oplichting, valsheid in geschrifte, uitgifte van valse bankbiljetten, misbruik van vertrouwen, kansspelen) en verdachte overlijdens (zelfmoord).
De onderzoeksdossiers van de gerechtelijke politie bij het parket zijn samengesteld uit dubbels waarvan de originelen berusten in het archief van het parket van de procureur des Konings, de rechtbank van eerste aanleg of het hof van assisen. Elk document dat relevant is voor het onderzoek wordt gekopieerd en in het onderzoeksdossier gestoken, terwijl het origineel overgemaakt wordt aan het parket of de onderzoeksrechter. Aangezien niet alle rechtsplegingsdossiers zijn bewaard, is van bepaalde onderzoeken en rechtszaken dus enkel een neerslag te vinden in de onderzoeksdossiers. Deze bevatten doorgaans ook stukken die niet in het rechtsplegingsdossier zitten, zoals notities van de leden van de gerechtelijke politie die bij het onderzoek betrokken zijn, briefwisseling en persknipsels. In de onderzoeksdossiers van de gerechtelijke politie zitten normaliter geen foto's. Dit is enkel het geval bij belangrijke misdrijven, zoals moorden. Het gaat dan wel om 'onbehandelde' foto's. In het rechtsplegingsdossier van de correctionele rechtbank of het hof van assisen zijn de foto's gekleefd op een karton en van een legende voorzien.
Dossiers gerechtelijke politie bij het parket-generaal van Gent (1943-1944).
Deze circa 260 dossiers zijn de neerslag van het onderzoek dat door de bijzondere brigade werd verricht naar terroristische aanslagen, gewapende overvallen, criminele bendevorming en banditisme in de twee laatste oorlogsjaren. Het gaat enkel om de dossiers aangelegd door de hoofdafdeling van Gent.
Dossiers gerechtelijke politie bij het krijgsauditoraat van Gent (1944-1946).
Bij het onderzoek naar collaboratie liet de krijgsauditeur zich bijstaan door leden van de gerechtelijke politie. Zij ondervroegen personen verdacht van collaboratie, verhoorden getuigen, slachtoffers en medeplichtigen, namen akte van klachten, verrichtten huiszoekingen en wonnen informatie in bij politie- en inlichtingendiensten. Deze reeks van circa 3400 dossiers bevat de afschriften van de processen-verbaal die formeel verslag doen van deze onderzoeksdaden. Ze hebben nagenoeg uitsluitend betrekking op inwoners van het gerechtelijk arrondissement Gent. De originele dossiers zijn overgemaakt aan de Veiligheid van de Staat. Daarnaast is eveneens een ruime documentatie bewaard van een 30-tal publicaties over collaboratie, oorlogsmisdaden en de Tweede Wereldoorlog in het algemeen.
Archief Museum.
Het criminologische museum werd beheerd door leden van de Gentse brigade van de gerechtelijke politie. Het beheer van dit museum en van de collectie heeft ook tot archiefvorming geleid. Om die reden hebben we in het archiefschema een apart onderdeel voorzien voor het museum. Hier zijn stukken ondergebracht die direct gerelateerd zijn met het museum: briefwisseling van de curator, objectregistratie, drukwerk, persknipsels over thema's die het museum aanbelangden (bijv. de doodstraf doorheen de eeuwen heen), documenten toegestuurd door interne of externe diensten.
De documentatie- en onderzoeksdossiers van GPP Gent die in de collectie van het museum zaten, zijn in de inventaris beschreven op de oorspronkelijke plaats, in de reeks waaruit ze destijds zijn weggehaald.