Name: Kerk Grotenberge
Period: 1640-1810 (1873)
Inventoried scope: 0,31 linear meters
Archive repository: State archives in Ghent
Heading : Parishes, church councils and Holy Spirit Tables
Authors: Van Bockstaele, Geert
Year of publication: 2013
Code of the inventory: PAR117
De parochie van Grotenberge, ook Breivelde genoemd, is een deelgemeente van Zottegem en heeft een merkwaardige geschiedenis achter de rug (1). Al situeert zich de oudste vermelding van haar bestaan in 1235, toch was zij afhankelijk van de bedienaar van de parochie van Erwetegem, die op haar beurt geruime tijd een soort filiaal van Strijpen was. Die twee parochies waren samen met Sint-Goriks-Oudenhove afhankelijk van de abdij van Mont-Saint-Martin in Noord-Frankrijk, tegen Kamerijk gelegen. Doordat Grotenberge niet aan Erwetegem grensde gaf dat heel wat praktische problemen voor de uitoefening van de liturgische diensten. Een groot deel van de tienden van Grotenberge gingen bovendien naar de pastoor van Strijpen en de kapelaan van het kasteel van Zottegem. In de 18de eeuw was het niet altijd de pastoor van Erwetegem maar wel die van Zottegem of zelfs van Godveerdegem, die in Grotenberge de liturgische diensten verzorgden. Dan ook ijverden diverse inwoners om hun parochie zelfstandig te maken of althans poogden zij aan te tonen dat Grotenberge steeds een onafhankelijke kerk was geweest. Als gevolg van die eis ontstond er een hevig dispuut met de pastoor van Strijpen (2). Ook de vraag naar een nieuwe en grotere kerk werd steeds luider. Uiteindelijk zou de pastoor van Grotenberge een eigen woonst krijgen. Zij werd in 1792-1793 gebouwd (3) en in 1871-1872 met een verdieping uitgebreid (4).
Onder de leiding van pastoor P.J. De Ries (1844-1868) en met de financiële steun van diverse inwoners kreeg Grotenberge in 1853 een nieuwe kerk. Het plan werd door E.H. J.A. Clarysse uit Wingene getekend en door Bernardus Latte uit Gavere uitgevoerd. Voordien had men het oorspronkelijke plan van F. Cardon uit Gent, wegens te duur, afgewezen, wat tot supplementaire uitgaven had geleid.
Sinds 1993 heeft Grotenberge geen eigen pastoor maar vanaf 30 april 1997 werd Geert Cattrysse de nieuwe onderpastoor.
Bij een eerste overzicht van de lokale archieven blijkt al meteen hoe goed de pastoors van de 19de eeuw hun archief hebben bewaard en geordend. Op regelmatige tijdstippen legden zij inventarissen aan van zowel de kunstvoorwerpen, de kerkeigendommen als het kerkarchief (5). Die ijver merken we niet meer in de 20ste eeuw. Meer nog, veel archiefstukken zoals, begrotingen, rekeningen, kanselmededelingen en dergelijke, zijn niet meer aanwezig. Het was dan ook een goed idee van de nieuwe pastoor, Geert Cattrysse, om het kerkarchief, dat sinds het vertrek van pastoor M. Van Den Bossche naar de pastorie van Bevegem was overgebracht, te laten inventariseren.
Later werden ook de archivalia verwerkt die op zolder van de dekenij te Zottegem gevonden werden. Het betreft voornamelijk begrotingen, rekeningen, mandaten en huwelijksdossiers uit de periode 1965-1990. Eveneens was er een uitgebreid dossier over de kerkrestauraties van de jaren zestig van de 20ste eeuw aanwezig.
Tot slot werden tijdens de voorbereiding van de Open Monumentendag "Symbolen 2002" op de zolder van de dekenij midden het kerkarchief van de dekenij nog stukken betreffende de kerk van Grotenberge aangetroffen. Het betrof voornamelijk stukken betreffende de periode 1936-1965. Ze werden zo veel mogelijk geïntegreerd in de bestaande nummers of kregen een bisnummer.
Het oud archief (nrs. 1-49) werd op 13 mei 2013 in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent. Het modern archief blijft ter plaatse.
Alle archiefbescheiden die in bewaring zijn gegeven bij het Rijksarchief te Gent (nrs. 1-49) zijn openbaar en vrij raadpleegbaar.
Voor de reproductie van archiefstukken gelden de voorwaarden van toepassing in het Rijksarchief.
Voor de kerkgeschiedenis van het Oud Regime zal men uiteraard veel gegevens vinden in de archieven van de abdij van Mont-Saint-Martin, Erwetegem, Strijpen en in mindere mate in Zottegem (6). Uiteraard ook in het archief van het Aartsbisdom Mechelen en in het Bisdomarchief dat in het Rijksarchief te Gent bewaard wordt. Veel gegevens vindt men ook in het archief van Het Land van Zottegem (7). In het Rijksarchief te Gent kan men ook archieven raadplegen van de dekenij Oordegem, tot wiens gebied eertijds Grotenberge behoorde (8). Voor de periode na het Concordaat van Napoleon met de paus kan men onderhavige inventaris raadplegen maar ook de parochiearchieven die in het bisdom Gent bewaard worden.
De stukken werden beschreven door Geert Van Bockstaele.
Adriaen Rampelberghe, 1621, 1625, pastoor te Strijpen (9)
Joannes Colfmaeker, 1626, 1635, pastoor te Godveerdegem
Henricus Guilielmi, 1635, 1659, pastoor te Erwetegem
Gaspar Walravens, overleden in 1668
Gullielmus Buckinx, 1672-1685, pastoor te Erwetegem
Gullielmus van Olmen, pastoor in Erwetegem en Godveerdegem
Ferdinandus van Arschot, 1690, pastoor te Erwetegem
Andries vande Vyvere, 1724, pastoor in Erwetegem, overleden op 10 januari 1760
Martinus-Jos. Quinet, 1755, pastoor te Godveerdegem
Judocus-Libertus of ook Joannes Luytens, 1761, kapelaan
Joannes Baptist de Meyer, 1761-1763, pastoor te Zottegem
Jos. Mehauden, 1764, kapelaan te Zottegem
Remigius Forneville, 1767, kapelaan
Gerardus-Livinus, ook Joannes, van Iper, 1774-1775, kapelaan
Natalis-Januarius De Rouck, 1780, pastoor te Zottegem
Alexander Jacobus Bijl, 1780, kapelaan
Joannes-Baptist Van Wambeke, 1780-1783, pastoor te Godveerdegem
Jacobus de Mulder, 1785-1787, onderpastoor te Strijpen, overleden op 19 juni 1788
Petrus-Emmanuel Haeck, 1788-1792, overleden op 8 juni 1792
Pieter-Joannes Stevens, 1792-1802, overleden op 8 april 1802
Jan de Meyer, 1783.
De hogere genoemde priesters, op de kapelaans na, werden er als deservitor aangeduid en dus niet als pastoor van Grotenberge.
Joannes-Baptist Van Eesbeke, 1802-1811
J. Van Dorpe, 1811-1818
Michaël de Mesmaecker, 1818, pastoor in Erwetegem en Godveerdegem
Robertus Bellarminus Van Hoorick, 1818-1831, overleden op 19 september 1831
Franciscus van Innis, 1831-1844
De Ries Petrus Joannes, 1844-1868
Petrus Van de Genachte, 1868-1872
Eduardus De Groote, 1872-1880
Henricus Mortier, 1880-1888, overleden op 30 september 1888
Desiderius De Winter, 1888-1899
Carolus Ludovicus Carlier, 1899-1919
Benedictus Van Huffel, 1919-1935
Arthuur De Bisschop, 1935-1940
Leo De Meulemeester, 1940-1966
Mathieu Van den Bossche, 1966-1993 (10)
Karel Cottenie, 1993-1997, parochiaal beheerder
Geert Cattrysse, 1997-..., pastoor
| Zie ook nr. 93.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 1 | Inventaris van kerkrekeningen uit de periode 1779-1796, gemaakt door Hyacinth Claus, oud-ontvanger van de kerk. 9 november 1810. | |||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 2 | Kerkrekeningen. 1640-1761. | 1 band | ||||||
| Grotenbruele, Van Kerckhove, Van den Berghe en Tavenier.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 3 | Kosten van de uitvaart van enkele familieleden. 1764-1787. | |||||||
| 4 - 9 | Kerkrekeningen. 1767-1803 (met hiaten). | ||||||||
| Opgemaakt op 2 december 1772.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 4 | 1767-1769. | 1 katern | ||||||
| Opgemaakt op 30 juni 1779.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 5 | 1773-1775. | 1 katern | ||||||
| Onvolledig.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 6 | 1773-1778. | 1 katern | ||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 7 | 1793. | 1 omslag | ||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 8 | 1794. | 1 omslag | ||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 9 | 1798-1803. | 1 katern | ||||||
| Kopie in 1859 gemaakt door de algemeen rijksarchivaris, Gachard.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 10 | Overzichten van de kerkgoederen in 1787. 1787 (1859). | |||||||
| Met aanvullingen tot 1848. Achteraan werd genoteerd dat enkele weldoeners door Carel vander Bruggen een schepenbank lieten maken om ze in de kerk van Grotenberge te plaatsen. De namen van de weldoeners werden er in gegrift.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 11 | Erfelijk renteboek. 1743 (1848). | 1 deel | ||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 12 | Overeenkomst tussen de erfgenamen van J.B. De Poortere, ontvanger van de kerkrekeningen in de periode 1779-1790, en de kerkmeesters van Grotenberge. 9 mei 1805. | |||||||
| Zie ook nr. 6 en 7.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 13 | Rekeningen van de bouw van "mijn huijs", de pastorie. 1792-1793. | |||||||
| Met aanvulling tot 1801. Op de achterkaft staat nog vermeld: "Memorie van het gone er voornaemelijk te Grootenberge is geschied sedert het jaar 1844" en "Hierin ook te vinden de beschrijving der bouwing der zondagschool waervan den eerste steen gelegd is den 13 mey 1853". Niets daarvan is evenwel in het register te vinden. Op p. 223 wordt wel even verwezen naar de verkoop van gronden om de bouw van de nieuwe kerk mogelijk te maken.Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 14 | "Handtboeck der pastorije", met de pachters van het curengoed. 1793 (1801). | 1 deel | ||||||
| Het oud archief, namelijk nrs. 1-49, werd in bewaring gegeven bij het Rijksarchief te Gent en kan daar in de leeszaal geraadpleegd worden. | 15 | Cijnsbrief voor de bouw van de pastorie. 15 juni 1792. | |||||||