Archief van de heerlijkheden, van de schepenbank, van de cijns- en leenhoven en van het dorpsbestuur van Heist-op-den-Berg. 1311-1830.

XML
PDF
Archive

Name: Oud Gemeentearchief Heist-op-den-Berg

Period: 1311-1830

Inventoried scope: 24 linear meters

Archive repository: State archives in Antwerp

Heading : Local administrations (Ancien régime): Lordships, courts of aldermen, feudal and manorial courts, city and municipal administrations, guilds and crafts, civil welfare organisationes, etc.

Inventory

Authors: /

Year of publication: /

Code of the inventory: D051

Archiefvormer

Naam

Gemeente Heist-op-den-Berg.

Geschiedenis

Heist behoorde met Mechelen tot het domein van de prinsbisschoppen van Luik waar de Berthouts de voogdij uitoefenden. Zo kwam Heist via de familie Berthout bij de vorstelijke domeinen van Brabant. In 1559 werd het verkocht aan de familie Schetz, waarna het overging op de familie d'Ursel.
Heist hoorde tot het ressort van Mechelen en zo bij de heerlijkheid, één van de 17 provincies van de Nederlanden. De schepenbank van het Land en Vrijheid van Heist was hoofdbank van Gestel - dat eveneens tot het ressort Mechelen hoorde- en ging zelf te hoofde bij de Mechelse schepenen. Het was een uitgestrekt rechtsgebied, ca. 4.774 ha groot, waartoe ook de latere kerkdorpen Hallaar en Booischot hoorden.

Archief

Geschiedenis

Door bemiddeling van Lodewijk Liekens, gemeentearchivaris van Heist werden de archieven van het ancien régime en deze van het gemeentebestuur (1795-ca. 1850) in bewaring gegeven aan het Rijksarchief Antwerpen in 1936 en op 22 januari 1937. De nrs. 165-295 werden uit dit bestand genomen en opgenomen in het "archief van de Sint-Lambertuskerk te Heist-op-den-Berg". Ook de documenten van na 1795 die het gemeentebestuur en de kantonnale municipaliteit van Heist betroffen werden uit dit bestand gelicht en gevoegd bij het "archief van het gemeentebestuur van Heist-op-den-Berg".

Voorwaarden voor de raadpleging

De documenten vermeld in deze inventaris zijn openbaar en vrij raadpleegbaar.

Voorwaarden voor de reproductie

Voor de reproductie van archiefdocumenten gelden de voorwaarden en tarieven van toepassing in het Rijksarchief.

Fysieke kenmerken en technische vereisten

Om verdere gebruiksschade te voorkomen kunnen sommige originelen niet langer geraadpleegd worden. Dit is in de inventaris aangeduid als, in slechte staat of in zeer slechte staat.

Documenten met een verwante inhoud

Inventaris van het hedendaags gemeentearchief van de gemeente Heist-op-den-Berg 1795-1891 / L Herteleer. Zie toegang: P051.
Schepenbrieven Heist-op-den-Berg 1544-1730 en 1778-1779, 1784-1786, 1790-1792 (reproductie en transscriptie van de nrs. 1 en 19, 22, 24). Zie bibliotheek nrs. 5993/1-2, 6534, 6687 en 6689.
Lemmens K. en Verhaert L., Scheyding en Deyling, transactie, afscheid, accoord, uytgrooting, testamentair extract, staat der erfgoederen en requesten, (1720-1795), 1996 (nadere toegang op de nrs. 376-381). Zie bibliotheek nr. 5303.
Elders bewaard archief
In het archief van de familie d'Ursel, bewaard op het Algemeen Rijksarchief te Brussel vindt men een aantal cijns- en leenboeken en domeinrekeningen e.d. van Heist (1316-1941): registers 86-101 en liassen 953-1004.

Bibliografie

LIEKENS L., Het ressort van Mechelen of de geschiedenis der gemeenten Heist-op-den-Berg, Boisschot, Hallaer en Gestel, 2 dln., Mechelen-Heist-op-den-Berg, 1897 en 1921.
LEMMENS K., De achterheide. Het Pelgrimhof en omstreken. Bijdragen tot de geschiedenis van Heist en Beerzel, Stekene, 2003.
LEMMENS K., Leenregister voogdij van Heyst 10-11-1516 (reproductie en transscriptie van leenboek berustend op het Algemeen Rijksarchief, archief van de familie d'Ursel, register 88) en Leenregister voogdij en heerlijkheid Heist 1474 (reproductie en transscriptie van leenregister berustend op het Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer nr. 1153).

Beschrijvingsbeheer

Oude inventaris in het nieuw inventarismodel overgezet door Katelijne De Graef (2017), waar nodig verduidelijkt en aangevuld door Katelijne De Graef en Theo Van Geystelen (2017), onder leiding van het diensthoofd. De algemene beschrijving van het archief is
overgenomen uit het bestandenoverzicht door Erik Houtman (2006).

Concordans

Concordans
 11544-1730.1 pak
 21694-1699.1 deel
 31696-1706.1 pak
 41706-1720.1 pak
 51731-1739.1 pak
 61740-1749.1 pak
 71748-1749.1 pak
 81748-1759.1 pak
 91750-1751.1 pak
 101750-1751.1 pak
 111757-1763.1 pak
 121763-1766.1 pak
 131767-1769.1 pak
 141770-1771.1 pak
 151772-1773.1 pak
 161773-1775.1 pak
 171775.1 pak
 181776-1777.1 pak
 191778-1779.1 pak
 201780-1782.1 pak
 211782-1783.1 pak
 221784-1786.1 pak
 231786-1788.1 pak
 241790-1792.1 pak
 251793-1795.1 pak
 261724-1763.1 pak
 271763-1788.1 pak
28Verzoekschriften. 17de-18de eeuw.1 omslag
 6981641-1644.1 deel
 291685-1686.1 deel
 301709-1725.1 deel
 311721-1725.1 deel
 321561-1726.1 pak
 699Steven Wils tegen de heer van Heist. 1602.1 katern
 33Schout en schepenen van Heist tegen de abdij van Grimbergen, betreffende grondlasten - kopij van akte van 1310. 1640-1695.1 pak
 34Heist tegen Mechelen. [16de-18de eeuw?].1 pak
 35Pastoor van Heist tegen den heer betreffende tienden. 1716-1721.1 pak
 36Pastoor van Heist tegen Verbrugge, organist. 1716-1718.1 pak
 37Heist tegen Mechelen. 1720-1722.1 pak
 38De Heer van Heist tegen den pastoor betreffende tienden. 1716-1720.1 pak
 391725-1740.1 pak
 401725-1740.1 pak
 41De hertog van Ursel tegen Heist over tienden en feodale rechten. 1729-1758.1 pak
 42Pastoor de Schuyter tegen Heist. 1730-1739.1 pak
 43Proces rakende de tienden van de pastoor. 1730-1755.1 pak
 44Processtukken. 1730-1739.1 pak
 451735-1736.1 pak
 461736-1739.1 pak
 471740-1741.1 pak
 481742-1743.1 pak
 49Processtukken. 1740-1749.1 pak
 501742-1744.1 pak
 511745-1747.1 pak
 52Heist tegen Mechelen. 1750-1753.1 pak
 531750-1755.1 pak
 541755-1759.1 pak
 551758-1759.1 pak
 56De Hertog van Ursel tegen Heist. 1758-1759.1 pak
 571760-1769.1 pak
 581770-1775.1 pak
 591776-1779.1 pak
 60Heist tegen J. van Tongerloo. 1777-1778.1 omslag
 61De hertog van Ursel tegen Adriani. 1778.1 pak
 62Processtukken. 1780-1783.1 pak
 63Proces Heylen tegen Lambrechts. 1782-1806.1 omslag
 641784-1789.1 pak
 651790-1795.1 pak
 66Pastoor Everaert tegen van de Winckel. 1791-1792.1 pak
 67Van de Meuter tegen van de Linden. 1792.1 omslag
 68Ammansboek van het land en de vrijheid van Heist, betreffende veroordelingen in zake lasten. 1752-1790.1 deel
 69Lijkschouwingen. 1756-1758.1 omslag
 70Oude inventaris der papieren van Heist. [18de-19de eeuw?].1 omslag
Heren, Schepenbank, Cijns- en Leenhoven en Dorpsbestuur van Heist-op-den-Berg