Inhoud

De verzameling bevat affiches die aangeplakt werden in Hasselt net vóór, tijdens of kort na de Eerste Wereldoorlog. Zij bestrijken de periode 1914-1919. De eerste affiche in de collectie is gedateerd op 1 augustus 1914, net voor de inval van de Duitsers. De verzameling is onvolledig. Uit de eerste helft van 1915 bevat de verzameling slechts één affiche. Er is geen aanwijsbare reden waarom de affiches uit deze periode niet zijn bewaard gebleven. De laatste affiches dateren van eind 1919.

Bij gebrek aan andere communicatiemiddelen worden affiches gebruikt om nieuwe regels kenbaar te maken aan de bevolking. Nieuwe wetten en regels betreffende de voedselvoorziening beslaan het grootste deel van de collectie. Voor het basisvoedsel worden prijzen vastgelegd. Vooral voor broodgranen, meel, zemelen en tarwebrood worden de maximumprijzen op regelmatige basis meegedeeld aan de bevolking. Winkeliers worden verplicht om de prijs van de waren zichtbaar aan te plakken en worden bestraft indien ze woekerprijzen aanrekenen. De boeren worden verplicht om hun teeltoppervlakten, hun veestapel, het aantal slachtingen enz. aan te geven. Ook procedures omtrent de opeisingen van voedsel, het verkrijgen van zaaigoed, het transporteren van voedsel, de organisatie van de oogst worden via affiches bekend gemaakt. Ten tweede worden er regelmatig affiches aangeplakt waarop de Duitse bezetter meedeelt dat hij bepaalde goederen opeist van de lokale bevolking. Machines, wol, linnen, rubber, ijzer... (bijna) alles wat los zit wordt opgeëist. Ten derde gebruikt de Duitse bezetter de affiches soms ook om overtreders en de straffen die ze toebedeeld kregen, kenbaar te maken aan het grote publiek.

De gouverneur-generaal van België, de hoogste Duitse gezaghebber, vaardigt de meeste regels uit. Bij het begin van de oorlog nam von der Goltz deze functie voor zijn rekening. In december 1914 neemt von Bissing deze taak over. Na diens overlijden neemt von Falkenhausen het over in mei 1917. Af en toe zijn er plaatsvervangende gouverneur-generaals.
In elke provincie van het bezette België is een militaire gouverneur aangesteld. Voor Limburg is dit Keim en later Bromeis. Zij delen bijvoorbeeld via affiches de overtredingen en straffen mee die burgers krijgen bij het schenden van de regels. Voor het burgerlijk bestuur wordt een aparte gouverneur aangesteld. Deze vaardigt regels uit in verband met de voedselvoorziening, onderwijs, verkeer... Per arrondissement is er een Kreischef, of arrondissementsoverste, die regels uitvaardigt op niveau van het arrondissement. In deze verzameling zitten ook de affiches met richtlijnen die gelden voor het arrondissement Hasselt. Ten slotte vaardigt burgemeester Portmans, of zijn plaatsvervanger, Roelants, de regels uit die gelden voor de stad Hasselt.

Twee affiches komen maandelijks voor. Vanaf juli 1915 tot en met oktober 1918 wordt elke maand een affiche aangeplakt waarop de meldingsplichtige inwoners, dit zijn officieren of soldaten van het Belgisch leger, weerbare Belgen, leden van de burgerwacht of vijandelijke buitenlanders... van het arrondissement Hasselt wordt meegedeeld waar en wanneer ze zich moeten aanmelden. Deze laatste categorie zijn buitenlanders met een nationaliteit van het geallieerde kamp en daardoor vijand van de Duitse staat zijn. De burgemeester kondigt de plaats en het tijdstip af waarop de meldingsplichtige inwoners van de stad Hasselt zich moeten melden bij het Meldeamt.

Taal
Regels en wetten die via affiches verspreid worden en voor heel België gelden, zijn in de drie talen gedrukt. Affiches die enkel verspreid worden in de stad Hasselt of het arrondissement Hasselt, zijn enkel in het Nederlands of in het Nederlands en Duits gedrukt.

Op 1 mei 1916 worden provinciebesturen en gemeentebesturen verplicht om voor correspondentie en communicatie met het volk hun moedertaal, het Nederlands, te hanteren. Een aantal Limburgse gemeenten hierbij uitgezonderd. Bitsingen (Bassenge), Corswarem, Eben-Emael, Rukkelingen-aan-de-Jeker (Roclenge-sur-Geer), Ternaaien (Lanaye), Wauteringen (Otrange) en Wonck die toen nog bij Limburg hoorden, kregen hun correspondentie in het Frans omwille van het grote aandeel van Franssprekende in de gemeenten. Het waren faciliteitengemeenten avant la lettre.

In zeldzame gevallen wordt de affiche enkel in het Duits gedrukt. Bijvoorbeeld de affiches die de dienstplichtige inwoners van Oostenrijk-Hongarije en Bosnië-Herzegovina, verblijvend in het bezette België, oproept om hun diensplicht te vervullen.
In 1915 zijn er een aantal affiches met enkel de Duitse en Nederlandse tekst. De afmetingen en opmaak van de affiche doet echter vermoeden dat de Franse tekst van de affiche is afgeknipt.